بررسی صنایع شعری در مثنوی « قران السعدین» از امیر خسرو

Abstract

امیر خسرو دهلوی از بزرگ‏ترین و برجسته‏ترین شعرای فارسی‏زبان شبه قاره هند و پاکستان است. وی که در قرن هفتم و هشتم هجری قمری می‏زیست، آثار گرانبهایی در زبان و ادب فارسی از خود بر جای گذاشته‏است. عمده شهرت او به دلیل سرودن خمسه‏ای است که به تقلید از خمسة نظامی سروده‏شده‏است. علاوه بر خمسه، وی منظومه‏های دیگری هم سروده‏است که «قران السعدین» یکی از آنها است. این اثر یکی از زیباترین و ارزشمندترین آثار وی است که کمتر به آن پرداخته‏شده‏است. این اثر، یک مثنوی عرفانی و تاریخی است.  داستان آن دربارة جنگ قدرت برای رسیدن به تاج و تخت پادشاهی است  که میان  معزالدین کیقباد و پدرش بغراخان روی می‏دهد، اما در انتهای داستان  به آشتی میان این دو می انجامد. بنابراین یک مثنوی رزمی نیز به حساب می‏آید. امیر خسرو این شاهکار خویش را به درخواست کیقباد نوشته‏است. روش تحقیق این مقاله توصیفی و تحلیلی است و به برخی جنبه‏های تاریخی و ادبی این اثر می‏پردازد. نتایج این پژوهش نشان می‏دهد این اثر علاوه بر اشارات تاریخی واجد ویژگی‏های ادبی بارزی نیز هست.